Adaptogeny, ashwagandha i ajurweda w branży kosmetycznej

Jednym z nowych, modnych słów w branży kosmetycznej i zdrowotnej są adaptogeny. Ale zanim zastanowimy się nad ich potencjalnym wpływem na przemysł kosmetyczny, należy się krótkie wprowadzenie. Adaptogeny są nietoksycznymi substancjami ziołowymi, o których mówi się, że pomagają organizmowi opierać się wszelkiego rodzaju stresorom – fizycznym, chemicznym lub biologicznym, dzięki czemu stabilizują procesy fizjologiczne i promują homeostazę w komórkach. Te korzenie i zioła były stosowane od wieków w tradycyjnych, chińskich i ajurwedyjskich praktykach leczniczych, na przykład adaptogenem jest zioło ashwagandha i ajurweda.

Koncepcja adaptogenów została opracowana przez N. V. Lazareva w 1947 r., w odniesieniu do substancji, które, jak twierdzono, zwiększają niespecyficzną odporność na niekorzystne czynniki, takie jak stres. Termin stres jest tu używany w klasycznym znaczeniu, zdefiniowanym przez Hansa Selye jako stan zagrożonej homeostazy („Reflection Paper on the Adaptogenic Concept”, European Medicines Agency, Committee on Herbal Medicinal Products, 8 maja 2008 r.). Koncepcja ta została później wykorzystana w byłym Związku Radzieckim do opisania kuracji, które miały zwiększyć odporność organizmów na stres biologiczny.

Adaptogeny stosowane w żywności i napojach to m.in. maca, moringa, święta bazylia, ashwagandha, różeniec czy amla (agrest indyjski), a także niektóre grzyby lecznicze, na przykład chaga lub reishi. Zioła ajurwedyjskie są powszechnie stosowane w adaptogennych produktach kosmetycznych, jak również są źródłem wielu ekstraktów Provital, takich jak ekstrakt z kurkumy, ekstrakt z żeń-szenia czy Kerascalp™, który pochodzi z amli.

Ashwagandha i ajurweda

Ajurweda jest uważana przez wielu za najstarszą na świecie naukę o uzdrawianiu – powstała w Indiach ponad 5000 lat temu. Ajurweda polega na zapobieganiu, dlatego zachęca do zachowania zdrowia poprzez dbanie o równowagę w życiu, obejmującą prawidłowe myślenie, nawyki żywieniowe, styl życia i stosowanie ziół.

Jednym z nich jest ashwagandha, zioło ajurwedyjskie, którego korzeń i jagody są od pokoleń wykorzystywane do wytwarzania leków. Ashwagandha w ajurwedzie ma wiele zastosowań; niektórzy używają jej do poprawy swoich zdolności umysłowych, zmniejszenia bólu, obrzęku i stanu zapalnego. Można ją również nakładać na skórę w celu leczenia ran i bólu pleców, a także w celu zapobiegania skutkom starzenia. W medycynie ajurwedyjskiej, indyjskiej i Unani ashwagandha jest znana jako „żeń-szeń indyjski”, wykorzystuje się ją także w tradycyjnej medycynie afrykańskiej na wiele dolegliwości.

Renesans adaptogenów

Pomimo, że nie ma powszechnie przyjętej definicji tego, czym są adaptogeny, a koncepcja nadal wymaga dodatkowych badań klinicznych i przedklinicznych, adaptogeny, takie jak ashwagandha i inne zioła ajurwedy, wychodzą z cienia i przeżywają odrodzenie.

Chociaż ostatnie badanie pokazuje, że spośród wszystkich produktów kosmetycznych wprowadzonych na rynek w okresie od lipca 2015 do czerwca 2019 tylko 0,02% deklaruje zawartość adaptogenów, a ich stosowanie opiera się w dużej mierze na reputacji tych składników w zakresie korzyści zdrowotnych lub relaksacyjnych w żywności i napojach, możemy spodziewać się ich pojawiania w coraz większej liczbie produktów kosmetycznych. Dotyczy to zwłaszcza kosmetyków deklarujących ochronę skóry przed stresem środowiskowym oraz właściwości przeciwstarzeniowe, które są wymieniane w 70% produktów kosmetycznych z adaptogenami.

Wynika to z prostego, ale niezaprzeczalnego faktu, że konsumenci są coraz bardziej zainteresowani alternatywnymi i naturalnymi produktami pielęgnacyjnymi, które poprawiają ich zdrowie i dobre samopoczucie.